Phẫu thuật thay khớp háng nhân tạo là một phương pháp điều trị những bệnh lý khớp háng mà tất cả các phương pháp điều trị khác không đem lại hiệu quả. Thông thường thay khớp háng nhân tạo sẽ giúp giảm đau cho bệnh nhân, cải thiện tầm vận động khớp háng giúp bệnh nhân trở lại các sinh hoạt hàng ngày. Tuy nhiên, bệnh nhân sau phẫu thuật thay khớp háng để đạt được hiệu quả cao nhất thì việc chăm sóc, hướng dẫn bệnh nhân tập luyện phục hồi chức năng sau mổ là rất quan trọng vì góp phần làm giảm thiểu các biến chứng: giúp lưu thông tuần hoàn của chi thể và phòng ngừa tắc mạch, làm tăng sức cơ và cải thiện tầm vận động của khớp háng, tập luyện di chuyển, tập đứng, tập đi,.. giúp bệnh nhân nhanh chóng trở lại tham gia các hoạt động cộng đồng.

Những lưu ý đối với người bệnh sau phẫu thuật thay khớp háng:

• Khớp háng nhân tạo có biên độ vận động hạn chế, vậy nên khi vận động quá tầm hoặc sai tư thế khớp háng dễ bị trật.

• Nhiều các trường hợp trước phẫu thuật do đau, chân ít vận động trong thời gian dài làm cho cơ đùi, cơ vùng mông teo yếu. Vì vậy sau mổ, đặc biệt trong 6 - 8 tuần đầu, nguy cơ trật khớp háng nhân tạo tăng cao.

Những lưu ý:

- Tránh các động tác làm khớp háng gập quá 90o:

+ Ngồi ghế quá thấp hoặc quá mềm, ngồi thấp khi đi vệ sinh; Ngồi xổm.

+ Cúi người khi đi tất, đi giày hay nhặt đồ.

- Tránh các động tác làm khớp háng xoay trong quá mức:

+ Ngồi bắt chéo chân; Đá cầu bằng gót.

+ Xoay người đột ngột sang bên có khớp háng nhân tạo.

- Tránh các động tác làm khớp háng quay ngoài quá mức: ngồi khoanh chân

- Khi nằm:

+ Nằm ngửa: Đặt gối giữa 2 chân, không xoay bàn chân và các ngón chân vào trong hoặc ra ngoài, luôn giữ cho các ngón chân hướng lên trần nhà.

+ Nằm nghiêng: Nên nằm nghiêng về bên chân lành kẹp 1 chiếc gối ôm vào giữa 2 chân để đỡ cho chân mới mổ không bắt chéo qua bên chân kia và bàn chân không bị xoay vào trong, các ngón chân không xoay xuống dưới.

- Khi ngồi xuống hoặc đứng lên:

+ Khi đứng lên từ tư thế ngồi: nắm tay vịn, ngồi sát mép ghế, đặt chân không phẫu thuật ra phía sau, đưa chân phẫu thuật ra phía trước và chống hai tay để đứng lên

+ Để ngồi xuống từ tư thế đứng, lùi về phía sau cho đến khi chạm ghế, đưa chân phẫu thuật ra phía trước, nắm tay vịn và đặt chân không phẫu thuật ra phía sau, rồi hạ cơ thể xuống ghế.

Cách đứng lên từ tư thế ngồi

- Khi lên hoặc xuống giường:

+ Rời khỏi giường bằng bên chân phẫu thuật, giữ hai đùi cách xa nhau. Di chuyển chân khỏe từ từ ra mép giường. Giữ hai chân thẳng và cách xa nhau, nâng cơ thể lên bằng cách đặt hai bàn tay ở phía sau khớp hông.

+ Lên giường bằng cách trượt bên chân khỏe xuống giường, giữ hai đùi cách xa nhau. Ngồi ở cạnh giường, vừa đẩy khớp hông về phía trước và giữ hai chân thẳng vừa dùng hai bàn tay đặt cơ thể lên giường rồi nằm xuống

- Lên xuống xe ô tô:

+ Ghế trước: Mở cửa xe, lùi ghế sau để rộng chỗ để chân; 1 tay tỳ vào táp lô, 1 tay tỳ vào thành ghế. Ngồi xuống và trượt dần vào trong ghế, dùng tay hỗ trợ chân mổ. Khi xuống xe thì làm ngược lại.

+ Ghế sau: Cũng thực hiện tương tự như trên: Hai tay vịn vào ghế trước và sau, ngồi xuống ghế đưa chân lành vào xe trước, dùng tay hỗ trợ đưa chân bệnh vào sau. Nếu bệnh nhân thay khớp háng phải thì nên vào xe phía phụ, nếu thay khớp háng trái thì vào xe phía lái.

- Trong phòng tắm:

+ Tránh trơn trượt hoặc ngã bởi sàn trơn hoặc những thanh ngáng. Hãy cẩn thận nhìn kỹ trước khi vào phòng tắm

+ Tư vấn về việc nâng cao toilet, hay việc dùng bàn, ghế tắm

+ Để việc tắm rửa dễ dàng hơn, hãy dùng vòi hoa sen tắm dài, xà phòng dạng dịch, hay miếng cọ rửa có cán dài. Bằng cách đó, bạn không phải vận động khớp háng nhiều

- Nên hạn chế lên xuống cầu thang; Không nên đứng quá lâu, không mang nặng, không bước trên bề mặt gồ ghề,..

Tin bài: Khoa PHCN sớm.