Ý nghĩa xét nghiệm đo tải lượng virus viêm gan B

Bệnh Viêm gan B là mối đe doạ sức khoẻ toàn cầu và là bệnh nhiễm trùng gan phổ biển nhất thế giới. Ở giai đoạn mạn tính, tình trạng này có thể dẫn đến nhiều vấn đề sức khoẻ nghiêm trọng như xơ gan, suy gan, ung thư gan. Để được 1 lá gan khoẻ mạnh trên những bệnh nhân viêm gan B nên theo dõi nồng độ HBV trong máu, xét nghiệm 3 tháng/1 lần để có thể kiểm soát và quản lý tình trạng sức khoẻ và mức độ hoạt động của virus viêm gan B giúp bác sĩ xác định thời điểm điều trị theo dõi cũng như đánh giá tiêu chuẩn dừng điều trị.

1.     Xét nghiệm HBV-DNA đo tải lượng là gì?

Xét nghiệm HBV-DNA đo tải lượng là một kỹ thuật xét nghiệm hiện đại nhằm mục đích xác định chính xác số lượng cũng như nồng độ chủng virus có trong mỗi đơn vị thể tích huyết thanh/huyết tương, áp dụng với đơn vị đo IU/ml hoặc copies/ml (trong đó 1IU sẽ tương đương với 5,26 copies). Từ đó, bác sĩ có thể đánh giá mức độ virus đang nhân lên trong tế bào gan. Nồng độ chủng virus cao là khi con số này đạt trên 10.000 IU/ml, đạt mức trung bình là khoảng 2000 đến 10.000 IU/ml, đạt mức thấp là dưới 2000 IU/ml.

Theo dõi, kiểm tra mức độ HBV-DNA xuất hiện trong máu định kỳ là yếu tố quan trọng nhằm quản lý tình trạng bệnh. Dựa vào đó xác định đúng thời điểm có thể điều trị và theo dõi các đáp ứng của cơ thể bệnh nhân, sau đánh giá kỹ thuật cũng như thời gian ngưng điều trị.

Hiện nay, xét nghiệm PCR định lượng HBV-DNA được áp dụng kỹ thuật hiện đại Realtime-PCR tự động hoàn toàn từ bước tách chiết các phần tử DNA cho tới giai đoạn tiến hành phản ứng PCR, kết quả cho ra nhanh chóng, đạt chính xác cao, độ nhạy đạt 99%, độ đặc hiệu lên tới 99%. Xét nghiệm này có thể giúp phân biệt các trường hợp khác nhau:

(1) Không phát hiện HBV-DNA trong mẫu máu

(2) Nồng độ HBV-DNA đạt dưới ngưỡng được phát hiện (khoảng 50 IU/ml)

(3) Đo được nồng độ HBV-DNA cụ thể.

Đối với những bệnh nhân viêm gan B có định lượng HBV-DNA cao, nếu bệnh tình cứ tiến triển như vậy trong một thời gian dài, thì tỉ lệ biến chứng thành xơ gan và ung thư gan tương đối cao.

Vì vậy, người bệnh cần theo dõi thêm một số chỉ số chức năng gan, kết quả siêu âm để đánh giá tình trạng bệnh tình và có phương án điều trị chuẩn xác, từ đó làm giảm nguy hiểm của bệnh viêm gan B mãn tính.

Thông thường, giá trị trung bình của HBV-DNA:

Từ 10 mũ 3 - 10 mũ 5 copies/ml máu thì virus đang ở giai đoạn sao chép chưa mạnh

Từ 10 mũ 5 - 10 mũ 7 copies/ml máu thì virus đang ở giai đoạn sao chép tương đối mạnh

Từ vượt ngưỡng 10 mũ 7 copies/ml máu thì virus đang ở giai đoạn sao chép rất mạnh.

Hàm lượng virus trong máu người bệnh càng cao thì nguy cơ gan tổn thương cũng như biến chứng xơ gan và ung thư gan càng lớn. Bên cạnh đó, càng dễ lây nhiễm cho người khác.

2.     Ý nghĩa xét nghiệm đo tải lượng virus viêm gan B

Kết quả của xét nghiệm PCR đo tải lượng virus viêm gan B HBV-DNA mang ý nghĩa để xác định chính xác thời điểm nên thực hiện việc sử dụng thuốc ức chế virus điều trị bệnh viêm gan B.

Trong toàn quá trình tiến hành điều trị bệnh nhân cần được đo tải lượng virus liên tục và định kỳ nhằm mục đích đánh giá đúng hiệu quả việc điều trị trên cơ sở sự biến đổi về tải lượng chủng virus trên mỗi lần kiểm tra. Trường hợp tải lượng chủng virus đã có chiều hướng giảm dần, sau đó lại gia tăng mạnh mẽ ở lượt kiểm tra kế, thì nguy cơ cao tình trạng chủng virus viêm gan B đã kháng thuốc. Lúc đó, cần có chỉ định thay đổi trong phác đồ trị liệu để kịp ứng phó với những bất thường dễ gặp của bệnh nhân.

Trong các tiêu chí đánh giá về bệnh viêm gan B, thì xét nghiệm định lượng HBV-DNA có ý nghĩa rất lớn trong việc đánh giá tình trạng nghiêm trọng của bệnh cũng như đưa ra phương án điều trị. Giống như chỉ số HbsAg, định lượng HBV-DNA dùng để phản ánh hàm lượng virus viêm gan B trong máu, tình trạng sao chép của chúng cũng như tính truyền nhiễm mạnh hay yếu.

Định lượng HBV-DNA càng cao thì nguy cơ gan tổn thương càng lớn. Khi định lượng HBV-DNA có kết quả từ 10 mũ 5 trở lên kèm theo có tổn thương gan người bệnh sẽ được chỉ định điều trị ức chế virus kèm theo hỗ trợ gan mật.

Trong chẩn đoán điều trị bệnh, xét nghiệm định lượng virus viêm gan B cần kết hợp với các kết quả xét nghiệm khác để chẩn đoán tình trạng bệnh chính xác. Định lượng virus viêm gan B trong máu cao có nghĩa virus đang nhân lên rất nhanh trong gan, nếu tình trạng này tiếp tục xảy ra, bệnh nhân có thể phải đối mặt với nguy cơ biến chứng ung thư gan, xơ gan. Cần tiếp tục theo dõi định lượng virus viêm gan B kết hợp với chỉ số chức năng gan, siêu âm gan,… để can thiệp sớm khi bệnh có dấu hiệu tiến triển nặng.

Bên cạnh đó, hàm lượng virus viêm gan B trong máu cao cho thấy nguy cơ lây lan cao cho người khác, do đó người bệnh cũng cần có biện pháp tự cách ly phù hợp.

Ngoài ra, nếu thuốc điều trị có hiệu quả trong một khoảng thời gian nhất định, định lượng virus viêm gan B đã thấp đi nhưng lại cao trở lại thì nguy cơ cao virus có khả năng kháng thuốc điều trị. Cũng có thể do nguyên nhân bệnh nhân không tuân thủ điều trị nên cần kiểm tra cẩn thận.

Hiện tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Yên Bái đã thực hiện kỹ thuật xét nghiệm này với các trang thiết bị hiện đại, tiên tiến nhất. Đội ngũ bác sĩ, kỹ thuật viên chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm, thái độ phục vụ tận tình, chu đáo chắc chắn sẽ làm hài lòng người bệnh mỗi lần đến khám và làm xét nghiệm tải lượng virus viêm gan B.